Ý Nghĩa Cảnh Tứ Quý Trong Phong Thủy

Ý Nghĩa Cảnh Tứ Quý Trong Phong Thủy

Là sự kết hợp của bốn cảnh vẽ khác nhau tạo thành một bộ gọi là Tứ Quý (tứ cảnh) hoặc Tứ Bình. Với ý nghĩa mang lại MAY MẮN, HẠNH PHÚC, PHÚ QUÝ VÀ TRƯỜNG THỌ cho gia chủ.

Tranh sứ cảnh Tứ Quý – vẽ mầu

I – GIỚI THIỆU

Tứ Cảnh(Tứ Quý) hay còn gọi là Tứ Bình vẽ bốn mùa của trời đất trong năm gồm MÙA XUÂN – MÙA HẠ – MÙA THU – MÙA ĐÔNG. Bộ Tứ Cảnh không chỉ để trang trí mà còn mang ý nghĩa đem lại May mắn, Hạnh phúc, Phú quý và Trường thọ cho gia chủ.

Trong bộ cảnh tứ quý mỗi mùa được tượng trưng bởi một loại cây, loài hoa ví như:

 – Mùa xuân: hoa Mai, hoa Lan, hoa Đào

 – Mùa hạ: hoa Sen, hoa Hồng, hoa Lựu, cây Tre, cây Trúc

 – Mùa thu: hoa Cúc, hoa Mẫu đơn

 – Mùa đông: cây Tùng, cây Bách, cây Thông

Mỗi loài hoa, loài cây lại sẽ được ghép tương ứng với một loài chim. Vẽ hoa ấy phải đi với chim ấy mới là đúng quy tắc, đúng luật. Như vẽ hoa Mai phải vẽ với chim Khổng Tước(chim Công); cây Tre – Trúc phải vẽ với chim Phượng Hoàng hoặc chim Sẻ; hoa Cúc với Gà hoặc chim Trĩ; cây Tùng vẽ với chim Hạc

Tranh sứ vẽ cảnh tứ quý – đắp nổi – mầu lam

II – LỊCH SỬ RA ĐỜI

Tứ Quý trong vai trò là biểu tượng của bốn mùa được hình thành ở những cư dân thuộc vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa châu á như Việt Nam và một phần của Trung Hoa lục địa. Về sau, khi đã được nâng lên thành một biểu tượng của nghệ thuật, Tứ Quý thâm nhập vào nhiều nền văn hoá khác nằm cận kề các khu vực văn hoá thuộc vùng khí hậu nói trên.

Cho tới nay, Tứ Quý là một trong những biểu tượng nghệ thuật được sử dụng nhiều trong văn hoá truyền thống ở các quốc gia thuộc khu vực Đông Bắc Á như Nhật Bản, Triều Tiên cùng với Trung Hoa và Việt Nam. Ngoài ra, biểu tượng này còn được các cộng đồng người Hoa và người Việt ở nước ngoài lưu giữ. Ở những cộng đồng này, Tứ Quý được xem như một biểu tượng quan trọng của văn hoá truyền thống.

Tranh sứ vẽ tứ quý – vẽ trơn – mầu đen trắng 

III – BỘ TỨ TRONG VĂN HÓA PHƯƠNG ĐÔNG

Bên cạnh những quan niệm bốn mùa được sản sinh từ yếu tố khí hậu của Tứ Quý, một yếu tố hết sức quan trọng đã góp phần tạo nên cụm biểu tượng trang trí này là quan niệm bộ tứ của người phương đông đã được hình thành từ hàng nghìn năm qua. Lối tư duy này được người Hán sử dụng nhiều nhất và lâu đời nhất.

Chóe men trắng xanh – vẽ tứ quý 

Đầu tiên phải kể đến là biểu tượng tứ tượng trong hà đồ của người Trung Hoa, với quan niệm lưỡng nghi sinh tứ tượng, tứ tượng sinh bát quái.

Thứ hai là tứ thư trong tứ thư, ngũ kinh – những kinh sách quan trọng của người Trung Hoa và cũng là một trong những biểu hiện quan trọng nhất của nền văn hiến Trung Hoa. Thông qua Đạo giáo và Phật giáo, người Trung Hoa hình thành nên Tứ đại danh sơn – nơi tu luyện của các vị thần phật, bao gồm: Ngũ Đài sơn, Phổ Đà sơn, Nga Mi sơn và Cửu Hoa sơn. Ngoài ra còn có tứ đại mĩ nhân, tứ bồ tát, tứ thiên vương…

Tranh sứ vẽ bộ tứ bình một kiểu trang trí khác của tứ quý

Trong quan niệm của người phương Đông, bộ tứ là biểu hiện của sự May mắn, Hạnh Phúc, Phú quý và Trường thọ như tứ phương, tứ trụ, tứ đức… Thậm chí ở Việt Nam, bộ tứ còn được hình tượng hoá thành cụm biểu tượng tứ bất tử gồm bốn vị thần: Sơn Tinh, Chử Đồng Tử, Mẫu Liễu Hạnh và Thánh Gióng, hoặc tứ chính trấn bao gồm xứ Đông, xứ Nam, xứ Đoài và xứ Bắc.

Tứ quý được vẽ trang trí trên lọ lộc bình to

Trong một trò chơi dân gian khá thịnh hành trước đây(bài Tam cúc), bốn con bài cùng loại cũng được gọi là tứ quý hay tứ tử trình làng. Người gặp tứ quý khi chơi bài thường nắm chắc phần thắng và tứ quý được xem như một biểu hiện của sự May Mắn. Như vậy, xuất phát từ những biểu tượng của bốn mùa, nhưng tứ quý trong quan niệm dân gian không còn là một biểu tượng riêng của thời tiết hay khí hậu nữa mà đã biến thành biểu tượng của nhiều điều tốt lành khác. Đặc biệt, khi đã trở thành một biểu tượng của sự May mắn, Tứ Quý trở thành một niềm ước vọng của mọi người dân bất kể sang hèn.

Tranh sứ vẽ tứ bình một kiểu trang trí khác của tứ quý

Qua đó có thể thấy rằng, người dân sử dụng biểu tượng Tứ Quý để trang trí trong nhà không có nghĩa là chỉ để làm đẹp hay chỉ để xem “lịch bốn mùa” mà còn là để cầu mong sự may mắn. Đây là một nét rất đặc thù trong văn hoá Việt Nam nói riêng và văn hoá phương Đông nói chung. Ở phương Tây, khi cầu nguyện, người ta thường hướng tới một vị thần linh cụ thể với những điều ước cụ thể. Còn ở phương Đông, đặc biệt là ở Việt Nam, người dân có xu hướng tự tìm cho mình những yếu tố may mắn bằng nhiều sự biểu hiện khác nhau như hướng nhà (phong thuỷ), hướng đi, màu sắc, con số… Thậm chí, còn có cả những điều may mắn chỉ do một con nhện đưa lại (!). Chẳng hạn như khi đang dự định một công việc gì quan trọng, nếu nhìn thấy một con nhện đang kéo tơ đi lên thì chắc chắn công việc đó sẽ gặp nhiều thuận lợi.

Lộc bình sứ men rạn nổi – vẽ tứ quý

Với lối tư duy trừu tượng như vậy, việc lấy biểu tượng Tứ Quý để tạo ra sự may mắn không có gì là lạ. Tuy nhiên, những biểu hiện của biểu tượng này rất khác nhau. Tuỳ theo quan niệm, lối sống của người dân mỗi lúc, mỗi nơi, Tứ Quý lại được thể hiện bằng những cách thức riêng để làm phù hợp với các yếu tố lịch sử và văn hoá.

IV – KẾT LUẬN

Cảnh vẽ “Tứ Quý” hay còn gọi là “Tứ Cảnh” được sử dụng rộng rãi trong văn hóa phương đông nói chung và tại Việt Nam nói riêng. Cảnh có thể bày trang trí trong phòng khách hoặc phòng thờ, ngoài chức năng dùng để trang trí cho đẹp cảnh còn có ý nghĩa cầu chúc những điều MAY MẮN, HẠNH PHÚC, PHÚ QUÝ VÀ TRƯỜNG THỌ cho gia đình.