Tết Hàn Thực và ngày Tiết Thanh Minh (Tảo Mộ)

 

I – Tết Hàn Thực (ngày mồng 3 tháng 3 hàng năm):

1. Ý nghĩa:

Theo phong tục xưa của Trung Quốc, vào tết Hàn Thực (3/3) mọi người không nổi lửa mà chỉ ăn đồ nguội đã chuẩn bị sẵn từ hôm trước. Hàn thực có nghĩa là thức ăn nguội.

Ngày nay, người Việt Nam vào tết Hàn Thực vẫn nổi lửa nấu nướng bình thường và thường làm bánh trôi – bánh chay để tượng trưng cho tết Hàn Thực. Chính vì vậy tết này còn được gọi là Tết Bánh Trôi – Bánh Chay.

 

2. Sắm lễ:

Mâm lễ cúng ngày tết Hàn Thực gồm: hương, hoa, trầu cau và 5 (hoặc 3 bát) bánh trôi, 5 (hoặc 3 bát) bánh chay dâng lên bàn thờ.

Văn khấn tết Hàn Thực ngày 3 tháng 3 khi cúng tổ tiên thì phải khấn thần ngoại trước, thần nội sau.

 

3. Văn khấn Tết Hàn Thực:

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

– Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

– Con kính lạy Hoàng thiên Hậu Thổ chi vị Tôn Thần.

– Con kính lạy ngày Bản cảnh Thành hoàng, ngài Bản xứ Thổ Địa, ngìa Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần.

– Con kính lạy Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Thúc Bá, Đệ Huynh, Cô Dì, Tỷ Muội, họ nội họ ngoại.

Tín chủ (chúng) con là: ……………………………………..

Ngụ tại: …………………………………………………….

Hôm nay là ngày ………………….. gặp tiết Hàn Thực, tín chủ chúng con cảm nghĩ thâm ân trời đất, chư vị Tôn thần, nhớ đức cù lao Tiên tổ, thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hòa trà quả, đốt nén tâm hương, dâng lên trước án.

Chúng con kính mời ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long Mạch, Tài thần giáng lâm trước án chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật.

Chúng con kính mời các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ ……………………. cúi xin thương xót con cháu, giáng về linh sàng, chứng giám tâm thành, thụ hưởng lễ vật.

Tín chủ con lại kính mời các vị vong linh các vị Tiền chủ, Hậu chủ ngụ trong nhà này, đất này đồng lâm án tiền, đồng lai hâm hưởng, phù hộ cho toàn gia chúng con luôn luôn mạnh khỏe, mọi sự bình an, vạn sự tốt lành, gia đình hòa thuận, trên bảo dưới nghe.

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

 

Người dân đang phát quang cỏ dại mọc xung qoanh mồ mả gia tiên nhà mình.

 

II – Tiết Thanh Minh (Từ mồng 5 đến mồng 10 tháng 3 hàng năm)

1. Ý nghĩa:

Ông bà ta xưa chọn Tiết Thanh Minh là ngày cắt cỏ trên mộ và đắp đất lên mộ (tảo mộ). Vì ngày này thời tiết chuyển sang ấm dần, mưa nhiều hơn, cây cỏ tốt hơn trùm lên mộ, có thể làm mộ sụt lở nên cần phải cắt cỏ, đắp thêm đất lên mộ.

Nhân lúc đi Thanh Minh tảo mộ, để tưởng nhớ tổ tiên, người thân đã khuất, mọi người có thể dạo chơi ngắm cảnh cỏ cây tươi tốt, nên còn gọi là Đạp Thanh. 

Nguyễn Du có câu:

“Thanh Minh trong tiết tháng ba

Lễ là tảo mộ, hội là Đạp Thanh”.

 

2. Sắm lễ:

Lễ trong Tiết Thanh Minh gồm có:

– Hương đèn;

– Trầu, cau;

– Tiền vàng;

– Rượu, thịt; (chân giò, gà luộc hoặc một khoanh giò nạc khoảng vài lạng)

– Hoa quả.

Khi đến nghĩa trang hay khu vực có để phần mộ của gia đình mình thì gia chủ đặt lễ vào chỗ thờ chung. Sau đó thắp đèn, hương, vái ba vái vị thần linh Thổ địa rồi khấn.

 

3. Văn khấn Lễ Âm Phần Long Mạch, Sơn Thần Thổ Phủ Nơi Mộ.

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

– Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

– Con kính lạy Hoàng thiên Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.

– Con kính lạy các ngài thần linh bản xứ cai quản trong khu vực này.

Hôm nay là ngày: ……………………………………………….

Tín chủ (chúng) con là: ………………………………………..

Ngụ tại: ………………………………………………………………

Nhân tiết Thanh Minh (hoặc là nhân tiết thu, tiết đông, hoặc nhân ngày lành tháng tốt…. ) tín chủ con thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương kính dâng trước án, kính mời chư vị Tôn thần lai lâm chiếu giám.

Gia đình chúng con có ngôi mộ của …………………………………….

Táng tại xứ này, nay muốn sửa sang xây đắp (hoặc tảo mộ, bốc mộ,…. ) vì vậy chúng con xin kính cáo các đáng Thần linh, Thổ công, Thổ phủ, Long Mạch, Tiền Chu Tước, Hậu Huyền Vũ, Tả Thanh Long, Hữu Bạch Hổ và Chư vị Tôn thần cai quản trong khu vực này.

Chúng con kính mời các vị chư thần về đây chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho vong linh được an nhàn yên ổ, siêu thoát.

Cúi xin các vị phù hộ độ trì cho tín chủ chúng con toàn gia mạnh khỏe an bình, bốn mùa không tật ách, tám tiết hưởng thái bình.

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

 

Tảo mộ hay thăm mộ người đã khuất là một nét đẹp tâm linh của người Việt

 

4. Văn khấn Lễ Vong Linh Ngoài Mộ

Nếu viết văn khấn ra giấy thì đọc, xong hóa ngay cùng tiền vàng. Trong khi đợi tuần hương thổ địa thì mọi người trong gia đình đi viếng thăm các ngôi mộ của gia đình mình, thắp lên mộ mấy nén hương. Đứng trước ngôi mộ và khấn như sau:

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

– Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

– Con kính lạy Hương linh ………………………….. (Hiển khảo, Hiển tỷ hoặc Tổ Khảo) ……………………..

Hôm nay là ngày: ………………………………………..

Nhân tiết: ………………………………………………….

Tín chủ (chúng) con: …………………………………….

Ngụ tại: ………………………………………………………

Chúng con và toàn thể gia đình con cháu, nhờ công ơn võng cực, nền đức cao dày, gây dựng cơ nghiệp của …………………………. chạnh lòng nghĩ đến âm phần ở nơi hoang vắng, tín chủ con thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương kính dâng trước mộ, kính mời chân linh ……………….. lai lâm hiển hưởng.

Chúng con xin phép được sửa sang phần mộ, bồi xa, bồi thổ, cho được dày bền, tu sửa minh đường hậu quỷ cho thêm vững chắc.

Nhờ ơn Phật Thánh phù trì, đội đức trời che đất chở, cảm niệm thần linh phù độ, khiến cho được chữ bình an, âm siêu dương thái.

Con cháu chúng con xin vì chân linh …………. phát nguyện tích đức tu nhân, làm duyên, làm phúc cúng dâng Tam Bảo, giúp đỡ cô nhi quả phụ, tết bần cứu nạn, hiếu thuận tông nhân đế lấy phúc này hướng về tiên tổ.

Cúi xin linh thương chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ độ trì con cháu, qua lại soi xét cửa nhà.

Che tai cứu nạn, ban tài tiếp lộc, điều lành mang đến, điều dữ xua đi.

Độ cho gia đạo hưng long, quế hòe tươi tốt, cháu con vinh hưởng lộc trời, già trẻ nhuần ơn Phật Thánh.

Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin chứng giám.

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

 

Ghi nhớ:

Sau khi khấn xong, đợi hết 2/3 tuần hương thì đi lễ tạ các nơi, hóa vàng, xin lộc và mọi người trở về nhà làm lễ gia thần và gia tiên ở nhà.